اعلام بطلان معامله
دعاوی اعلام بطلان معامله چیست و تحت چه شرایطی این نوع دعاوی طرح میگردد؟
در این مقاله قصد داریم پاسخ این سوال را به طور کامل شرح دهیم. ابتدا باید بدانیم که دعاوی اعلام بطلان معامله چیست.
بطلان به معنی کان لم یکن است، به این معنی که کاری از ابتدا به صورت نادرست انجام شده است، اما ابطال به این معنی است که کاری به درستی انجام شده است اما به دلایل مختلفی نادرست تشخیص داده شده است و باطل میشود. بدین ترتیب فرق ابطال و بطلان در نوع انجام عمل است.
بطلان معامله به این معنی است که معاملهای به درستی منعقد نشده و شامل شرایط بطلان معامله است، و با طرح دعوای اعلام بطلان معامله میتوان معامله مورد نظر را باطل کرد. توصیه میشود برای طرح دعاوی صحیح و ارجاع به دادگاه صالح، از وکیل اعلام بطلان معامله مشاوره گرفته شود تا وکیل با بررسی مدارک و شواهد برای طرح دعوا اقدامات لازم را انجام دهد. وکیل پس از بررسی شرایط لازم برای طرح دعوای بطلان معامله، دادخواست بطلان معامله را برای رسیدگی به دادگاه ارسال مینماید. تسلط کامل بر موضوع بطلان معامله برای طرح دادخواست صحیح الزامی است.
شرایط لازم برای بطلان معامله
مطابق با ماده 190 قانون مدنی شرایطی برای صحت معامله تعریف شده است که در صورتی که معامله تمامی شرایط درج شده در ماده مذکور را شامل نشود، میتوان معامله را با طرح دادخواست بطلان معامله و درج موارد موجود باطل نمود. شرایطی که به موجب آن معامله انجام شده باطل خواهد بود عبارت است از:
-
عدم قصد و رضای طرفین معامله
یکی از مهمترین شرایط بطلان معامله عدم قصد و رضای طرفین معامله است. از شروط اصلی صحت معامله قصد و رضای طرفین معامله است و اگر یکی از طرفین در زمان انعقاد معامله رضایت نداشته باشد معامله نباید انجام شود، در صورتیکه بدون توجه به رضایت و قصد یکی از طرفین معامله انجام شود، در باطن باطل است.
در این شرایط هر یک از طرفین معامله میتواند با شرط عدم قصد و رضایت یکی از طرفین معامله برای انعقاد معامله، دعوای بطلان معامله را مطرح نماید.
-
عدم اهلیت طرفین
اهلیت به معنی بالغ بودن و رشد عقلی طرفین معامله است و معامله باید بین اقراد عاقل و بالغ منعقد گردد. در غیر این صورت معامله دارای شرایط بطلان است و باطل خواهد بود. در صورتیکه مشخص شود یکی از طرفین معامله شرایط بلوغ و رشد عقلی را نداشته است، دعوای اعلام بطلان معامله با شرط عدم اهلیت طرفین معامله قابل طرح است و معامله باطل میشود.
-
موضوعی مشخص که مورد معامله است
از مهمترین شرایط یک معامله مشخص بودن موضوع معامله است و اگر معامله انجام شده موضوعی نداشته باشد، معامله باطل است و کن لم یکن محسوب میشود.
هر معاملهای که منعقد میشود باید موضوع مشخصی داشته باشد تا معامله درست شناخته شود. بدین ترتیب اگر معامله موضوع مشخصی نداشته باشد یا اینکه موضوع معامله واضح نباشد و شکی در آن باشد، باطل خواهد بود. به این دلیل که مشخص نیست معامله بر سر چه چیزی انجام شده است و طرفین معامله از انجام آن چه بهرهای میبرند. در این شرایط معامله باطل است و دعوای بطلان معامله مطرح میشود.
-
مشروعیت معامله
یکی از اساسیترین شرایط انجام معامله، مشروعیت آن است. عدم مشروعیت به این معناست که معامله صحت ندارد و باطل است.
هر معاملهای باید به درستی منعقد شود و برای اینکه یک معامله درست انجام شود باید از لحاظ قانونی مشروع باشد، در غیر این صورت با دلیل عدم مشورعیت، معامله باطل خواهد بود. به عنوان مثال خرید و فروش اموال نامشروع همانند مشروبات الکلی جزو معاملات نامشروع است و باطل است. از این قبیل معاملات که در قانون اسلامی فاقد مشروعیت است، در صورت انعقاد کن ام یکن شناخته میشود و نادرست است. در این صورت با تنظیم دادخواست عدم مشروعیت معامله میتوان دعوای بطلان معامله را طرح نمود.
دعوای اعلام ابطال معامله به دلیل حجر
حجر به معنای فردی است که قادر نیست از اموال خود استفاده کند و از هر گونه انجام معامله و تصرف در آن منع شده است. بدین ترتیب یکی از مهمترین شرایط صحت معاملات مطرح میشود. این مساله دلیلی برای طرح دعوای اعلام ابطال معامله است. یکی از عواملی که موجب میشود مالک اصلی اموال نتواند اموال خود را معامله کند، جنون و شرایط نامساعد عقلی است. از دیگر دلایل ابطال معامله ورشکسته بودن مالک است. این افراد اجازه هیچ گونه دخل و تصرف در اموال خود را ندارند و هر معاملهای که توسط این افراد انجام شود، باطل خواهد بود. این مسائل جزو دعاوی اعلام ابطال معامله محسوب میشوند و از سوی افراد مطلع طرح میشوند.
برای آشنایی بیشتر با وکیل پایه یک دادگستری در ارومیه لطفا اینجـــا کلیک کنید
مدارک لازم جهت طرح دعاوی اعلام بطلان معامله
برای طرح دعوای اعلام بطلان معامله مدارک و اسنادی باید ارائه گردد که عبارتند از:
- تصویر اصل قرارداد
- تصویر سند مالکیت
- تصویر کارت ملی
- تصویر شناسنامه
- حضور شاهد یا شاهدین
- معاینه محلی
- نظر کارشناسی
در زمان تنظیم دادخواست بطلان معامله ارائه مدارک فوق الزامی است. مدارک لازم باید به همراه دادخواست بطلان ضمیمه شود و به دادگاه ارسال گردد.
فرق ابطال و بطلان معامله
دعاوی ابطال و بطلان معامله شاید در ظاهر یکی به نظر بیاید، اما نحوه طرح هر یک از این دعاوی متفاوت است. مهمترین فرق ابطال و بطلان معامله در این است که دعاوی ابطال معامله برای معاملهای طرح میشود که از ابتدا صحیح بوده است و تمامی شرایط ماده 190 قانون مدنی رعایت شده است.اما پس از انعقاد معامله بنا به دلایلی معامله شرایط لازم برای صحت را از دست میدهد. بدین ترتیب معامله از ابتدا صحیح بوده است و حال که دارای شرایط صحت نیست میتوان با طرح دادخواست ابطال معامله، آن را باطل نمود. اما در دعاوی اعلام بطلان معامله، از همان ابتدا معامله به درستی منعقد نشده است و شرایط مذکور در ماده 190 قانون مدنی در زمان انجام معامله رعایت نشده است. در خصوص این نوع معامله فردی که از عدم صحت معامله باخبر میشود میتواند برای باطل کردن معامله دعوای اعلام بطلان معامله را طرح کند.
در زمان طرح دعوا باید فرد به تفاوت این دو دعوا واقف باشد و دادخواست مناسب را تنظیم نماید. در غیر اینصورت دعوا پس از بررسی مدارک و اسناد رد خواهد شد. به همین دلیل مشورت با وکیل اعلام بطلان معامله بسیار حائز اهمیت است.
دعاوی اعلام بطلان معامله چگونه در دادگاه مطرح میشود؟
اولین قدم برای طرح دعوا، تنظیم دادخواست است. دادخواست باید تحت نظر وکیل اعلام بطلان معامله انجام شود. سپس دادخواست به مراجع قضایی تحویل داده میشود و مورد بررسی قرا میگیرد. دعاوی اعلام بطلان معامله از نوع دعاوی مالی هستند و از سوی فرد شاکی با توجه به یکی از شرایط لازم برای باطل نمودن معامله طرح میشود و باید توسط مراجع قضایی رسیدگی شود.
مشاوره حقوقی در زمینه دعاوی اعلام بطلان معامله
در طرخ دعاوی اعلام بطلان معامله باید اطلاعات کافی در مورد مسائل و شرایط بطلان معامله کسب شده باشد و دادخواست مناسب تنظیم گردد. مدارک و شواهد کافی برای طرح دعوا باید فراهم باشد و در هنگام ارسال دادخواست به دادگاه ضمیمه گردد. در خصوص ابطال معاملات انجام شده و نحوه باطل شدن آن پس از انعقاد قرارداد و انجام معامله اطلاعات باید کافی باشد و دادخواست صحیح طرح گردد تا در مراجع قضایی مورد رسیدگی قرار گیرد.
بهترین راه برای آشنایی با مسائل مربوط به بطلان و ابطال معاملات مراجعه به وکیل و بهره مندی از مشاوره حقوقی است. برخی از افراد بدون مشورت با وکیل اقدام به طرح دعوا مینمایند و به دلایل مختلف از جمله درست نبودن عنوان دعوا و کافی نبودن مدارک ارائه شده، دادخواست از سوی مراجع قضایی رد میشود و نتیجه حاصل نمیگردد.
وکیل پایه یک دادگستری نجات علی پور با بیش از 350 پرونده موفق در زمینه مسائل حقوقی تجربه و تخصص بالایی دارد. تحصیلات ایشان در حوزه وکالت است. ایشان سابقا در تهران در زمینه وکالت فعالیت داشتهاند و هم اکنون در شهر ارومیه مشغول به حرفه وکالت میباشند. برای دریافت مشاوره حقوقی میتوانید به صورت حضوری به دفتر وکالت ایشان مراجعه نمائید و یا از مشاوره غیر حضوری با ایشان بهره مند گردید.
برای کسب اطلاعات بیشتر به آدرس https://nejatalipour.com/ مراجعه نموده
و با شماره تماس درج شده در سایت تماس حاصل نمائید. ایشان عضو سابق کانون وکلای استان تهران بوده است و هم اکنون نیز عضو کانون وکلای استان آذربایجان غربی میباشند.
نمونه دادخواست اعلام بطلان معامله
خواهان: آقای/ خانم ………………………
خوانده: آقای/ خانم…………………………
وکیل و نماینده قانونی: وکیل پایه یک دادگستری نجات علی پور
خواسته و تعیین بهای آن: 1- اعلام بطلان معامله و عقد منعقد شده در تاریخ …/…/… مقوم به ……..
2- محکومیت خوانده به استرداد ثمن معامله به انضمام خسارات دادرسی
دلایل و منضمات: کپی مصدق قرارداد معامله عادی بیع، شهادت شهود
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی و حقوقی استان آذربایجان غربی
با سلام و احترام، به استحضار میرساند که اینجانب به موجب مبایعه نامه پیوست دادخواست اقدام به خرید یک دستگاه آپارتمان به نشانی ……………………………..از خوانده محترم نمودم.
در حال حاضر متوجه شدهام که ملک خریداری شده متعلق به خوانده محترم نمیباشد، بلکه مالکیت آن متعلق به شخص دیگری به نام آقای/ خانم ……………..تعلق دارد و سند رسمی ملک موصوف به نام آقای/ خانم …………میباشد. از محضر دادگاه محترم تقاضا دارم که از اداره ثبت استعلام اخذ گردد تا معلوم شود.
امضاء خواهان
نمونه دادخواست اعلام ابطال معامله در مورد اموال غیر منقول
خواهان: آقای/ خانم ………………..
خوانده: آقای/ خانم …………………
وکیل و نماینده قانونی: وکیل پایه یک دادگستری نجات علی پور
تعیین خواسته و بهای آن: 1- اعلام بطلان معامله و مبایعه نامه مورخ …/…/… به جهت مستحق للغیر بر آمدن مبیع مقوم به مبلغ …………. ریال 2- محکومیت خوانده به استرداد ثمن معامله به مبلغ ………………ریال به نرخ روز
دلایل و منضمات دادخواست: 1- تصاویر کارت ملی خواهان، مبایعه نامه شماره ………… مورخ ../../.. تنظیمی در دفتر مشاورین املاک ………………
2- درخواست استعلام وضعیت ثبتی ملک مورد معامله
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه استان آذربایجان غربی،
- با عرض سلام احتراما اینجانب …………. به استحضار میرساند خوانده دعوا در تاریخ …/…/… به موجب مبایعه نامه شماره …………..که پیوست تقدیم میگردد، اقدام به فروش یک واحد آپارتمان/ یک باب منزل مسکونی/ یک قطعه زمین واقع در ………………….. نموده است.
- در حالی که اکنون کاشف به عمل آمده است که ملک مورد معامله در مالکیت رسمی شخصی به نام آقای/ خانم …………….میباشد که این مهم با استعلام وضعیت ثبتی ملک معلوم میگردد.
- با عنایت به این مراتب و چون طبق ماده 365 قانون مدنی، بیع فاسد اثری در تملک ندارد و فروشنده (خوانده) از مالک رسمی اجازه فروش نداشته است و از طرفی از ناحیه مالک رسمی فعل یا قولی که دلالت بر تنفیذ و اجاره معامله فضولی انجام شده داشته باشد، صادر نشده است. لذا در نهایت، رسیدگی و صدور حکم به شرح ردیف خواسته را استدعا دارم.
امضاء خواهان
نمونه دادخواست ابطال معامله در مورد اموال منقول
خواهان: سهامدار شرکت
خوانده: 1- شرکت سهامی 2- اعضای هیات مدیره 3- مدیر تصفیه
وکیل یا نماینده قانونی: وکیل پایه یک دادگستری نجات علی پور
تعیین خواسته و بهای آن: دادخواست ابطال معامله موضوع قولنامه شماره …………. مورخه …/…/… مقوم به ……………. و استرداد عین مال در صورت تعذر مثل یا قیمت روز آن قیمابین خواندگان بعلاوه تمامی هزینههای دادرسی و قانونی
دلایل و منضمات: 1- اساسنامه شرکت 2- روزنامه رسمی 3- اظهارنامه 4- هر تصمیمی که دادگاه لازم بداند
شرح دادخواست:
ریاست محترم محاکم عمومی و دادگاه استان آذربایجان غربی
با سلام
احتراما به استحضار میرساند ریاست محترم …………….. با صدور حکم انحلال شرکت سهامی …………آقای/ خانم ………………. به عنوان مدیر تصفیه و به وظایف قانونی خویش عمل مینمود که متاسفانه اخیرا متوجه شدهایم مورخ …/…/… اقدام به منتقل نمودن یک دستگاه خودرو ………… مدل ………….. از طریق قولنامه به آقای/ خانم ……………. یه قیمت …………….ریال مینماید که این امر خلاف نص صریح ماده 213 لایحه اصلاحی و ماده 4 قانون نصفیه امور ورشکستگی و ماده 1 نظام نامه امور ورشکستگی قانون تجارت بوده و موجب فساد است.
بنابراین با تقدیم این دادخواست تقاضای ابطال معامله موضوع قولنامه شماره …….. و مورخ …/…/… فی مابین خواندگان و نیز استرداد عین مال (خودروی ……….. مدل ………….) در صورت تعذر مثل یا قیمت روز آن را از خوانده ردیف سوم بعلاوه تمامی هزینههای قانونی و دادرسی مورد استدعاست.
امضاء خواهان